Aparatura modułowa niskich napięć

Fotolia - kasto

Niskonapięciowa aparatura rozdzielcza ma zapewnić pewne zasilanie odbiorników energią o odpowiedniej jakości. Ma ochronić zasilane układy przed zakłóceniami, pożarem, a użytkowników przed porażeniem prądem elektrycznym. Dziś stosuje się głównie systemy modułowe przystosowane do montażu na szynie montażowej DIN.

W ofertach dostawców znajdziemy często kilkanaście tysięcy różnych produktów w tej kategorii z takich m.in. działów jak: przekaźniki impulsowe i instalacyjne, przyciski modułowe, rozłączniki bezpiecznikowe D0, rozłączniki i przełączniki, styczniki modułowe, wyłączniki i bloki różnicowoprądowe i z członem nadprądowym oraz nadmiarowoprądowe czy też wyłączniki selektywne, a także zegary sterujące analogowe i cyfrowe itp.

Warto przypomnieć, że metalowy wspornik montażowy, określany popularnie jako szyna DIN, został opracowany przez Deutsches Institut für Normung (DIN) i wykorzystuje się go głównie do montażu modułowej aparatury elektrycznej. Występuje w trzech przekrojach: jako typ O, C i G. Najpopularniejsza jest szyna montażowa o szerokości 35 mm, standard (EN 50022, BS 5584, DIN 46277-3) oznaczana też jako szyna DIN-3, TH 35 lub TS 35. Wymiary montowanych na niej modułów można znaleźć np. w normach PN-EN 60898 i PN-EN 60947.

Podstawą jest szyna

Producenci rozdzielczej aparatury modułowej oferują głównie urządzenia przystosowane do montażu na szynie TS 35. Oczywiście aparaty mogą mieć szerokość jednego modułu, jego wielokrotności lub podwielokrotności. W opublikowanym w maju tego roku przez firmę analityczną Market Research Future raporcie dotyczącym światowego rynku rozdzielnic niskiego napięcia zwrócono uwagę, że wprowadzane w wielu państwach przepisy dotyczące integracji różnych źródeł energii oraz coraz większego zastosowania mikrosieci wpływają na rozwój rynku aparatury rozdzielczej. Wiąże się to też z zapotrzebowaniem na energię ze źródeł odnawialnych oraz rozwojem branży budowlanej. Zwiększa się również zapotrzebowanie na tworzenie sieci dystrybucyjnych w krajach i regionach rozwijających się. Rozdzielnice niskiego napięcia są kombinacją kilku elementów elektrycznych, takich jak wyłączniki, transformatory, panele ochronne i elementy rozłączeniowe. Autorzy raportu wśród kluczowych światowych graczy na tym rynku wymieniają takie firmy jak: Eaton (Irlandia), General Electric (USA), Mitsubishi Motors Corporation (Japonia), Hitachi (Japonia), Schneider Electric (Francja), Siemens (Niemcy), Fuji Electric (Japonia), Hubbell (USA), Rittal (Niemcy) i ABB (Szwajcaria).

Wyłączniki nadprądowe i nie tylko

Jednymi z najpopularniejszych elementów montowanych na szynach DIN są wyłączniki nadprądowe. W tej kategorii widać, jak w ostatnich latach zmieniły się stosowane technologie, nawet w tak stosunkowo prostych i powszechnie wykorzystywanych elementach. Obecnie powszechnie używa się zmodernizowanych konstrukcji wyłączników nadprądowych.

Według charakterystyk dzieli się je na cztery typy: A, B, C oraz D. Typ A cechuje się działaniem natychmiastowym. Z kolei typy B, C i D mają opóźnione działanie, a poszczególne modele różnią się proporcją prądu zadziałania do prądu znamionowego. Podstawową zaletą jest możliwość wielokrotnego użycia i wysoka czułość działania.

Jeśli chodzi o stosowane napędy, to nadal najczęstszy jest napęd ręczny, jednak producenci wprowadzają modele ze sterowaniem zdalnym wykorzystującym elektromagnes lub silniki. Do większości oferowane są też akcesoria dodatkowe, takie jak styki pomocnicze, alarmowe oraz wyzwalacze wzrostowe i podnapięciowe. Siemens produkuje całą gamę modułowych wyłączników nadmiarowoprądowych w rozwiązaniach zarówno dla instalacji budynkowych, jak i przemysłowych – począwszy od najprostszych rozwiązań 6 i 10 kA serii 5SL do najbardziej wymagających 15 i 25 kA serii 5SY. Oferuje też wyposażenie dodatkowe, takie jak: styki alarmowe i pomocnicze, zdalne wyzwalacze napięciowe czy napędy silnikowe umożliwiające stosowanie ich również w aplikacjach sterowanych zdalnie. Jak podaje firma, wśród zalet modeli 5SY można wymienić np. możliwość zasilania od góry lub od dołu, ponieważ górne i dolne zaciski są identyczne. Zintegrowane, ruchome osłony w obszarze podłączeń kablowych dzięki dokręcanym śrubom umożliwiają pełną izolację zacisków i skuteczną ochronę przed dotykiem, przekraczającą wymagania VBG4/BGV A3.

Bez narzędzi

System montażu nie wymaga narzędzi, łatwy jest też demontaż z szyn przy zmianie podłączeń. Pozwala to na oszczędność czasu przy wymianie pojedynczych aparatów, ponieważ nie trzeba odłączać szyn łączeniowych od sąsiednich aparatów. W tym dziale szeroką ofertę ma również firma ABB: wyłączniki różnicowoprądowe (RCCB), z zabezpieczeniem nadmiarowo-prądowym (RCBO), urządzenia różnicowoprądowe (RCD) w blokach, urządzenia zabezpieczające i do kontroli prądów różnicowych (RCM).

Znaczący producenci, tacy jak np. ABB, oferują dziś modułowe elementy do montażu na szynie DIN, które uzupełniają funkcje rozdzielnicy elektrycznej i różnicowoprądowej o pomiary, sterowanie i wydawanie poleceń (przesyłanie sygnałów, komunikacja i sprzęganie). Pozwala to wykorzystać możliwości oferowane przez system pro M Compact firmy. Szerokość każdego urządzenia jest wielokrotnością szerokości standardowego modułu DIN od 17,5 mm do 18 mm.

Dziś już większość dostawców oferuje wiele modeli aparatury modułowej. Na przykład firma Aniro, przedstawiciel LS w Polsce, znana przede wszystkim z przemienników częstotliwości, ma w ofercie szeroką gamę aparatury niskiego napięcia, w tym aparaturę modułową do ochrony instalacji i urządzeń w przemyśle, budownictwie przemysłowym i mieszkaniowym. Można tu wskazać: wyłączniki nadprądowe 1-, 2-, 3- i 4-polowe z charakterystykami typu B, C, D do 125 A, rozłączniki modułowe do 125 A, wyłączniki różnicowoprądowe, wyłączniki różnicowe z członem nadprądowym, styki pomocnicze i szyny łączeniowe.

Wśród nowości firmy Relpol znajdziemy m.in. przekaźniki czasowe RPC w 36 różnych wykonaniach: wielofunkcyjne (realizacja 23 różnych funkcji, 9 wykonań, 8 zakresów czasowych), jednofunkcyjne (realizacja 3 różnych funkcji, 12 wykonań, 8 zakresów czasowych), dwuczasowe (realizacja 7 różnych funkcji, 14 wykonań, 8 zakresów czasowych, niezależna regulacja czasów T1 i T2) oraz gwiazda-trójkąt (10 zakresów czasowych, niezależna regulacja czasów T1 i T2). Wszystkie z podwójnym zaczepem, co zapewnia wygodny montaż na szynie 35-mm i sprawia, że zamontowany przekaźnik trzyma się mocno i pewnie.

Firma Schneider Electric z kolei oferuje np. aparaturę modułową serii Acti 9 – kompletny zestaw produktów do 63 A przeznaczonych do systemu niskiego napięcia, montowanego na szynie DIN.

Przyszłość w modułach

Obecnie obserwujemy trend budowy inteligentnych, spójnych i elastycznych systemów rozdziału mocy. Wpisuje się w to aparatura modułowa. Znaczący światowi producenci oferują spójne systemy obejmujące komponenty do komunikacji, co pozwala na integrację dystrybucji energii elektrycznej z systemami automatyzacji i zarządzania energią. Wykorzystuje się platformy oparte na chmurze obliczeniowej i internecie rzeczy

(IoT). Przykładem takiego rozwiązania jest MindSphere Siemensa.

Również na globalnym rynku rozdzielnic niskiego napięcia przechodzi się od rozwiązań konwencjonalnych do rozdzielnic modułowych. Wspierają to też normy międzynarodowe, takie jak IEC serii 61439 (P-EN 61439), w których zdefiniowano dystrybucję energii elektrycznej jako system, co ma zapewnić ciągłość zasilania i skuteczny poziom ochrony.

Wydaje się, że rozwiązania modułowe będą systematycznie wypierały starsze rozwiązania, i to nie tylko ze względu na łatwiejszy montaż.

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę