Efektywność energetyczna – sposób na wymierne oszczędności

Siemens

Efektywność energetyczna to coraz popularniejszy temat, choć wciąż polskie przedsiębiorstwa produkcyjne mają sporo do nadrobienia w tej dziedzinie. A warto, gdyż przemyślane inwestycje w instalacje o wysokiej sprawności energetycznej to prosta droga do obniżenia kosztów operacyjnych związanych z wykorzystaniem energii niezbędnej w działalności przedsiębiorstwa.

Zanieczyszczenie środowiska, globalne ocieplenie, ale również wyczerpywanie się zasobów paliw kopalnianych czy braki w dostawach energii elektrycznej podczas dużych upałów to kilka z zagadnień, które nakazują pochylić się nad tematem efektywności energetycznej z perspektywy całej gospodarki (czy danego państwa, czy wręcz globalnie). Jednak efektywność energetyczna równie spore przełożenie może mieć na pojedyncze podmioty (zakłady produkcyjne, gospodarstwa domowe), mogąc przynieść całkiem wymierne oszczędności.

Pojęcie efektywności energetycznej można zdefiniować najprościej jako sumę uzyskanych wyników do wkładu energii bądź też jako ilość zaoszczędzonej energii w wyniku wdrożenia określonego rozwiązania technologicznego. Efektywność energetyczna może być jednocześnie jednym z głównych czynników, które mają wpływ na rozwój przedsiębiorczości oraz innowacyjności. Przy czym, w przypadku przedsiębiorstwa produkcyjnego, działalność z zakresu efektywności energetycznej nie powinno ograniczać się wyłącznie do samej linii czy hali produkcyjnej, ale jak najbardziej powinno dotyczyć także wszystkich innych budynków czy floty pojazdów należących do przedsiębiorstwa.

Oszczędność energii jako cel globalny

Efektywność energetyczna jest tematem ogólnoświatowym i działania w tym zakresie podejmowane są przez podmioty na wszystkich kontynentach. Wynika to z faktu, że rozwój gospodarczy wiąże się ze stale rosnącą konsumpcją energii. W latach 1971–2011 zużycie energii pierwotnej na świecie wzrosło ponad dwukrotnie, osiągając 13 114 Mtoe (milionów ton ekwiwalentu olejowego). Największe zużycie energii pierwotnej miało miejsce w Unii Europejskiej (UE) w 2006 r. i wyniosło 1 721 Mtoe. W Polsce całkowite zużycie energii pierwotnej w latach 2003-2013 wzrosło z 91 do prawie 98 Mtoe.

Spore zapotrzebowanie na energię skutkuje tworzeniem globalnych strategii zakładającej zwiększenie efektywności energetycznej. W 2010 r. strategia „Europa 2020” na rzecz trwałego wzrostu gospodarczego zakładała 20-proc. zmniejszenie zużycia energii do 2020 r. poprzez wzrost efektywności energetycznej. W październiku 2014 r. Rada Europejska wyznaczyła jako cel orientacyjny co najmniej 27-proc. poprawę efektywności energetycznej w 2030 r., zastrzegając możliwość podniesienia tego celu do 30 proc.

Odrębna dyrektywa unijna nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia celów narodowych oszczędności energii. Dlatego też kwestia efektywności energetycznej w naszym kraju jest jednym z kluczowych elementów Polityki energetycznej Polski do 2030 r. Dokument ten zakłada między innymi ograniczenia zużycia energii pierwotnej w latach 2010–2020 o około 13,33 Mtoe.

Rosnące zainteresowanie efektywnością energetyczną

Wzrost zainteresowania tematyką efektywności energetycznej jest coraz powszechniejszym w chwili obecnej zjawiskiem także na poziomie przedsiębiorstw.

– Wprawdzie z różnym nasileniem, ale częściej widać, że nasi klienci coraz bardziej zaczynają zwracać uwagę na ten obszar, który sam w sobie jest bardzo interesujący, a przy okazji daje szerokie możliwości rozwoju przedsiębiorstw, które nad nim się pochylą – mówi Mateusz Zajchowski, specjalista ds. monitoringu mediów w firmie Astor. – Co ważne, efektywność energetyczna jest tematem, którym po prostu warto się zająć, ze względu na wymierne rezultaty, jakie może to przynieść. I myślę, że jest to jeden z czynników motywujących do podjęcia przez firmy tematyki związanej z efektywnością energetyczną, monitorowaniem wykorzystania mediów energetycznych, itp. Projekty, w których mieliśmy okazję uczestniczyć (i w których obecnie uczestniczymy), pokazują że obszary te bardzo często mają wysoki potencjał do generowania oszczędności, które realnie przekładają się na zmniejszenie kosztów działalności firm przemysłowych.

Na stały wzrost zainteresowania tematyką efektywności energetycznej zwraca także uwagę Karol Bielecki, technical sales manager CEE w firmie Fluke B.V., głównie ze względu na rosnące ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym. Według niego klienci spodziewają się, że wzrost ten bezpośrednio przełoży się na ich końcowe rachunki za energię elektryczną. Podnosząc kwestię efektywności energetycznej w zakładach energetycznych zauważyć można rosnące zainteresowanie pomiarami strat w dystrybucji energii elektrycznej, co związane jest z coraz dalej idącym bilansowaniem sieci elektroenergetycznych. Podejście to pozwala również na określenie potencjalnych kradzieży energii elektrycznej.

Również temat efektywności energetycznej jest jednym z kluczowych zagadnień podejmowanych przez polskich i europejskich klientów firmy Luxon, producenta energooszczędnego oświetlenia. Dla obiektów przemysłowych jednym z kluczowych aspektów jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla i poprawienie wyników środowiskowych związanych z certyfikacją ISO 14001.

– Większość naszych klientów decyduje się na oszczędności w instalacjach elektrotechnicznych, żeby móc zwiększyć moc swojej linii produkcyjnej nie zmieniając mocy przyłączeniowej. Oczywiście walka o niższe pobory prądu idzie w parze z dbałością o komfort pracowników i zapewnienie wszelkich standardów związanych z oświetleniem – tłumaczy Maciej Szott, wiceprezes ds. sprzedaży w firmie Luxon.

Innym czynnikiem, który może motywować do podjęcia tematów związanych z efektywnością energetyczną, są wymogi formalne, jakie stawiane są przed podmiotami gospodarczymi (lub chęć spełnienia takich wymogów). Przykładem tego ostatniego jest wdrożenie w przedsiębiorstwie systemu zarządzania energią zgodnego z normą PN-EN ISO 50001.

– Posiadanie takiego, certyfikowanego systemu jest podstawą do zwolnienia przedsiębiorstwa z obowiązkowego audytu energetycznego – pod warunkiem przeprowadzania w ramach systemu regularnych przeglądów energetycznych – wyjaśnia Mateusz Zajchowski.

Innym efektem wdrażania certyfikowanych systemów jest wzrost wartości wizerunku danego przedsiębiorstwa, co może być podstawą do szerszego promowania takiej działalności. Oczywiście należy również pamiętać o tym, że odpowiednio zrealizowany i wykorzystywany system zarządzania energią pozwala również na zoptymalizowanie kosztów mediów energetycznych, co wprost przekłada się na całkowite koszty prowadzenia działalności gospodarczej.

Różne drogi do efektywności energetycznej

Praktycznie w każdym obszarze działalności przedsiębiorstwa można znaleźć takie rozwiązania, które mogą przyczynić się do wzrostu efektywności energetycznej.

– Od 10 lat produkujemy oświetlenie LED, które jest niezrównane, jeśli chodzi o jakość światła, żywotność i oszczędność energii. Oprawa LED dedykowana do przemysłu osiąga nawet ponad 170 lm/W i regularnie zapewnia między 40-70% oszczędności w stosunku do tradycyjnych źródeł światła – mówi Maciej Szott.

Z kolei w firmie Fluke takim często stosowanym rozwiązaniem są analizatory jakości energii elektrycznej, które poza funkcjami rejestracji zdarzeń umożliwiają również wnikliwą analizę profili zużycia energii elektrycznej. Urządzenia te umożliwiają monetyzacje zużycia energii elektrycznej z uwzględnieniem taryfy. Ponadto niektóre modele pozwalają na wyznaczenie i zmniejszenie strat wynikających z obecności wyższych harmonicznych czy asymetrii sieci. Co więcej, synchronizacja analizatorów w czasie pozwala na pomiar strat dystrybucyjnych.

– Audytorzy efektywności energetycznej wykorzystują również kamery termowizyjne, które poza aspektami elektroenergetycznymi mogą być przydane w ocenie efektywności energetycznej szeregu innych aplikacji – dodaje Karol Bielecki.

Gospodarka efektywna energetycznie

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że działania w kierunku podniesienia efektywności energetycznej podjęte w jednej firmie nie mają wpływu na inne przedsiębiorstwa. Warto jednak na to zagadnienie popatrzyć z szerszej perspektywy. Pierwszym czynnikiem jest wzrost konkurencyjności firm, które pochylają się nad tym tematem, obniżając konsekwentnie koszty swoich działań. Przedsiębiorstwa, które ten obszar zaniedbają, mogą okazać się w krótszej, lub dłuższej perspektywie czasowej o wiele mniej konkurencyjne, a tym samym mniej atrakcyjne z punktu widzenia konsumentów i całej gospodarki.

– Kwestią, o której należy również pamiętać jest fakt, że gospodarka, jako całość, funkcjonuje w warunkach ograniczonego dostępu do zasobów – dotyczy to również ogólnie pojętej energii wykorzystywanej w procesach przemysłowych (i nie tylko) – wyjaśnia Mateusz Zajchowski z firmy Astor. Zgodne dążenie przedsiębiorstw do bardziej efektywnego wykorzystania tych zasobów pozwala na wykorzystanie zaoszczędzonej ich części do rozwoju innych gałęzi gospodarki.

– Jest to zjawisko bardzo trudno zauważalne, jednak może dać o sobie znać bardzo wyraźnie. Przykładem jest sytuacja wprowadzenia najwyższego – 20. stopnia zasilania, gdzie dostęp do energii elektrycznej zostaje ograniczony w sposób bardzo syntetyczny, ale i dotkliwy dla prowadzących działalność gospodarczą – dodaje. Sukcesywne ograniczanie popytu na energię (poprzez wdrażanie przez firmy systemów zarządzania efektywnością) może skutecznie oddalić takie ryzyko w przyszłości.

– W mojej opinii efektywność energetyczna jest ważna zarówno z punktu widzenia gospodarki, jak i przedsiębiorstwa. Rosnące koszty zatrudnienia powodują, że przedsiębiorcy przestają konkurować z zachodnimi podmiotami tańszą siłą roboczą. Wspomniana już wcześniej podwyżka cen energii dodatkowo przekłada się na finalną cenę oferowanych produktów czy usług. Warto zatem adoptować procesy i nowe technologie zwiększające efektywność energetyczną, a tym samym polepszające konkurencyjność rozumianą na poziomie przedsiębiorstwa i gospodarki – mówi Karol Bielecki.

Maciej Szott podkreśla natomiast, że wszyscy korzystamy z jednej sieci energetycznej, dlatego każdy punkt odbioru czy to jest mieszkanie, czy fabryka mają wpływ na jej stan. Korzystanie z urządzeń energooszczędnych w skali mikro bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo energetyczne całego kraju. Świadomość tych procesów jest niezmiernie istotna szczególnie latem, kiedy sieć energetyczna jest przeciążona wysokimi temperaturami.

– Jako konsumenci powinniśmy kierować się przy zakupie urządzeń elektrycznych sprawnością, która jest wskazana na etykiecie energetycznej każdego produktu. Co więcej możemy planować zużycie energii w taki sposób, żeby zaoszczędzić pieniądze i przyczynić się pozytywnie do poprawy bezpieczeństwa energetycznego – dodaje wiceprezes firmy Luxon.

A może nie ma sensu inwestować w efektywność energetyczną?

Brak zainteresowania tematyką efektywności energetycznej może oznaczać błąd w podejmowaniu długoterminowych strategii i decyzji.

– Idąc za przykładem liderów z wielu branż, którzy monitorują efektywność energetyczną na poziomie pojedynczo wyprodukowanego komponentu lub analizując ją jako kluczowy wskaźnik efektywności przedsiębiorstwa (KPI), są oni w stanie szybko reagować na każde zmiany wpływające na zwiększenie energochłonności ich procesów, co pozwala na zmniejszenie kosztów względem konkurentów – mówi Karol Bielecki.

Na jeszcze inną kwestię zwraca uwagę Maciej Szott. Zupełnie realnym zagrożeniem zbagatelizowania sprawy efektywności energetycznej są blackouty, czyli utrata napięcia w sieci elektroenergetycznej na znacznym obszarze. Oznacza to brak dostępnego prądu zarówno w mieszkaniach jak i fabrykach.

– Nie trzeba chyba tłumaczyć, jak to zjawisko może wpłynąć na życie każdego z nas, jak i działalność przedsiębiorstwa produkcyjnego – dodaje na zakończenie Maciej Szott.

Tagi artykułu

Zobacz również

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę