Smart Factory – czyli fabryka przyszłości

Pixabay

O koncepcji Przemysłu 4.0, czyli czwartej rewolucji przemysłowej, słyszał już chyba każdy, kto choć średnio interesuje się tematyką produkcji przemysłowej, nowymi technologiami produkcyjnymi czy też nowoczesnymi procesami biznesowymi. Z pojęciem tym nierozerwalnie połączone jest też inne – Smart Factory – które warunkuje pełne wdrożenie w przedsiębiorstwie koncepcji Industry 4.0. Jak pokazują jednak polskie realia, choć nie tylko, wciąż są problemy z pełną implementacją poszczególnych elementów "inteligentnej fabryki".

Smart Factory jest, w pewnym uproszczeniu, nowoczesnym typem zakładu produkcyjnego, opartym na systemach cyberfizycznych, ich integracji z zaawansowanymi technologiami produkcyjnymi oraz na nowatorskich metodach zarządzania i organizacji produkcji. Jak wynika z przeprowadzonego w 2016 r. przez firmy Siemens oraz MillwardBrown badania Smart Industry Polska, przedstawiciele działających w naszym kraju firm przemysłowych pojęcie to utożsamiają najczęściej z efektywnością w zarządzaniu produkcją poprzez wykorzystanie inteligentnych urządzeń i technologii, możliwością optymalizacji kosztów produkcji, elastycznym reagowaniem na potrzeby rynku, w tym optymalizacją produkcji zgodnie z oczekiwaniami klienta, a także nowoczesną komunikacją zarówno pomiędzy poszczególnymi działami w przedsiębiorstwie, jak i bezpośrednio z odbiorcami finalnymi produktów. Wśród nowoczesnych technologii, które będą stanowić podwaliny pod przyszłe, inteligentne fabryki, w pierwszej kolejności należałoby wymienić analitykę Big Data, przemysłowy Internet Rzeczy, zaawansowaną robotykę oraz automatyzację produkcji, a także wykorzystanie na szeroką skalę sztucznej inteligencji i rozszerzonej rzeczywistości. Obecnie technologie te znajdują już zastosowanie w coraz większej liczbie przedsiębiorstw produkcyjnych, choć skala ich wykorzystania wciąż pozostawia wiele do życzenia.

Korzyści nie tylko w obszarze produkcji

Fabryki przyszłości będą przynosić realne korzyści w różnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa, nie tylko związanych z samą produkcją. Choć w tym zakresie uzyskane korzyści będą z pewnością najbardziej widoczne. Inteligentna fabryka pozwoli na lepsze wykorzystanie aktywów, chociażby poprzez skrócenie przestojów, co przełoży się na zwiększenie produktywności. Z drugiej strony zapewni optymalizację kosztów produkcji dzięki monitorowaniu strat i ponoszonych kosztów. Nowoczesne rozwiązania to również m.in. nowe, bardziej wydajne modele produkcyjne, a także lepsze planowanie i zarządzanie procesami wytwórczymi. Korzystanie z inteligentnych urządzeń, połączonych cyfrowo ze sobą, pozwoli natomiast na bieżące śledzenie procesów produkcyjnych oraz stanu pracy maszyn. Smart Factory to wreszcie możliwość większej skalowalności produkcji, a także wytwarzanie produktów spersonalizowanych, zgodnych z wymaganiami klientów, co wprost będzie się przekładać na większą konkurencyjność rynkową.Z obszarów pozaprodukcyjnych warto wspomnieć chociażby o szybszym dopasowaniu do zmieniających się wymogów rynku, skróceniu czasu projektowania i wprowadzania nowych produktów na rynek oraz lepszej kontroli nad całym cyklem „życia” produktu, m.in.dzięki możliwości bieżącego monitorowania jego podstawowych parametrów podczas użytkowania u klienta. Rozwiązania Smart Factory pozwolą również na łatwiejsze zarządzanie całym przedsiębiorstwem pomimo rozproszenia geograficznego, zbudowanie bliższych relacji z klientami oraz zintegrowanie procesów produkcyjnych, magazynowych oraz logistycznych.

Smart Factory już istnieją

O tym, że Smart Factory nie jest jedynie mrzonką, a realnym trendem, świadczą liczne przykłady już działających zakładów produkcyjnych, a także widoczne tendencje we wszystkich gałęziach przemysłowych. Jak wynika z zeszłorocznego badania firmy doradczej Capgemini (Smart Factories: How can manufacturers realize the potential of digital industry revolution), za cztery lata co piąta fabryka będzie mogła poszczycić się mianem w pełni inteligentnej. Obecnie 76% przedsiębiorców albo już wdrożyło rozwiązania Smart Factory, albo jest w trakcie ich realizacji, jednak zaledwie 14% jest zadowolonych z obecnego poziomu realizacji tych planów. A to może oznaczać, że tempo wdrażania nowych rozwiązań będzie się zwiększać. Co ciekawe, jest też grono 16% przedsiębiorstw, które deklarują, że nie prowadzą obecnie i nie zamierzają wprowadzać w przyszłości żadnych inicjatyw w kierunku przekształcania swoich zakładów produkcyjnych w inteligentne fabryki. W procesach tych dominują przede wszystkim firmy z sektora produkcji przemysłowej (67% z nich podjęło już działania w kierunku digitalizacji swoich zakładów), branży lotniczej oraz obronnej (62%) oraz motoryzacyjnej (50%). Na drugim biegunie znajdują się przedsiębiorstwa z takich branż, jak farmaceutyczna, biotechnologiczna czy naukowa, gdzie poziom cyfryzacji produkcji nie przekracza 40%. Liderami we wdrażaniu inteligentnych rozwiązań w fabrykach są firmy ze Stanów Zjednoczonych, gdzie już 54% firm deklaruje wprowadzenie tego typu nowoczesnych technologii. Spory odsetek przedsiębiorstw realizujących już koncepcję Smart Factory znajdziemy również w krajach Europy Zachodniej. Na razie jeszcze wyraźnie ustępują im firmy z państw rozwijających się – w Chinach i Indiach odsetek ten wynosi odpowiednio 25 i 28%. Jednocześnie jednak wiele firm z tych państw deklaruje wdrożenie takich rozwiązań w najbliższej przyszłości,więc niebawem powyższe różnice powinny znacząco się zmniejszyć.

Smart Factory w firmach krajowych

Poziom zaawansowania technologicznego funkcjonujących w naszym kraju zakładów przemysłowych jest sporo niższy niż w najbardziej rozwiniętych gospodarkach, nie ma się więc co dziwić, że również procesy wdrażania koncepcji Przemysłu 4.0, w tym Smart Factory, są wyraźnie opóźnione. Co jednak nie oznacza, że nic na tym polu się nie dzieje. Ze wspomnianego wyżej badania Smart Industry Polska 2016 wynika, że wprawdzie zaledwie co czwarty reprezentant krajowych przedsiębiorstw produkcyjnych przyznaje się do pełnej znajomości koncepcji Smart Industry, to jednak zdecydowanie więcej zadeklarowało stosowanie już w praktyce rozwiązań i technologii, które stanowią elementy składowe inteligentnych fabryk. Krajowe firmy najczęściej (73%) korzystają z rozwiązań IT oraz związanych z przetwarzaniem danych i zarządzaniem informacją. Dwie trzecie działających w Polsce przedsiębiorstw stosuje sieci komunikacyjne oraz inne rozwiązania pozwalające na wymianę danych. Wreszcie 59% deklaruje wykorzystywanie inteligentnych oraz elastycznych technologii produkcyjnych. Wśród technologii wdrażanych w polskich przedsiębiorstwach produkcyjnych coraz częściej dostrzegana jest robotyzacja na różnych polach eksploatacyjnych. Coraz bardziej powszechnym jest także wprowadzanie w przemyśle nowoczesnych metod do zarządzania i analityki Big Data, a także rozwiązań z zakresu Internetu Rzeczy oraz M2M (machine to machine). Zbieranie i umiejętne korzystanie z danych może, stosunkowo niewielkim kosztem, przynieść spore korzyści oraz pozwolić zoptymalizować funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Choć raczej nic już nie zatrzyma tendencji przeobrażania światowego przemysłu zgodnie z koncepcją Industry 4.0, a przedsiębiorstw w Smart Factory, to jednak należy zdawać sobie sprawę z realnych zagrożeń, jakie będą współistnieć podczas tych procesów. Transformacja cyfrowa może sprawić, że większa część przedsiębiorstwa będzie narażona na cyberataki, które będą przybierać na sile i które mogą wręcz doprowadzić do paraliżu działalności całego zakładu produkcyjnego. Nowoczesne rozwiązania będą wymagały dobrze wyszkolonych menedżerów do zarządzania nimi, a także zmian w procesach, w tym często zaprojektowanie ich całkowicie od nowa.

Tagi artykułu

Chcesz otrzymać nasze czasopismo?

Zamów prenumeratę