Odpowiednie zaplanowanie i poprowadzenie tras kablowych jest kluczowe z wielu powodów. Przede wszystkim dobrze dobrane elementy takiej trasy pozwalają w sposób uporządkowany ułożyć okablowanie, stanowią stabilne podłoże oraz zapobiegają luźnemu zwisaniu i poplątaniu się przewodów. Jednocześnie zapobiegają uszkodzeniu mechanicznemu tych elementów. Odpowiednio oznaczone trasy kablowe ułatwiają wreszcie ewentualne prace serwisowe lub naprawcze. Całość przekłada się na dłuższą żywotność przewodów oraz poprawne i bezpieczne funkcjonowanie instalacji.

Podstawowe wymagania

Przystępując do zaplanowania przebiegu, a następnie wyboru odpowiednich elementów trasy kablowej, należy wziąć pod uwagę wiele różnych czynników. W pierwszej kolejności należy naturalnie uwzględnić wszelkie wytyczne, jakie znajdziemy w odpowiednich przepisach i normach. 

Kolejną kwestią są warunki, w jakich będzie znajdować się dana instalacja i niezbędne okablowanie. Od tego bowiem będzie zależał wybór materiałów, z których wykonane zostaną poszczególne podzespoły takiej instalacji. 

I wreszcie niezwykle istotne jest takie zaplanowanie przebiegu trasy kablowej, żeby nie tylko nie doszło do kolizji z innymi systemami (m.in. instalacją gazową czy wodną), ale żeby kable znajdowały się w odpowiedniej odległości od nich. Jest to istotne, żeby zapewnić właściwą wentylację. Jeśli nie ma jednak takiej możliwości i trasa kablowa będzie przebiegać w bliskiej odległości innej instalacji, wówczas należy zastosować odpowiednie osłony oddzielające o zwiększonej odporności.

Projektując trasę kablową, należy oczywiście uwzględnić rodzaj poprowadzonego nią okablowania. Innych bowiem elementów użyjemy przy prowadzeniu kabli energetycznych, innych do kabli teleinformatycznych, a jeszcze innych do przewodów sterowniczych. Istotne są również obciążenie i objętość całej wiązki kabli, jakie zostaną poprowadzone daną trasą. Dobrane korytka, opaski czy inne akcesoria muszą więc mieć odpowiednie parametry, żeby umożliwić 
luźne ułożenie kabli, a jednocześnie zapewnić odpowiednią wytrzymałość konstrukcji przy minimalnym ciężarze własnym.

Odpowiednia wytrzymałość jest szczególnie ważna nie tylko podczas codziennej eksploatacji, ale również w sytuacjach ekstremalnych (np. pożar lub inne uszkodzenie konstrukcji budynku). Trasa kablowa powinna chronić poprowadzone nią przewody np. przed spadającymi fragmentami stropu. Jeśli istnieje ryzyko wygięcia się stropu lub konstrukcji metalowej, długość kabli powinna być tak dobrana, żeby zapewnić odpowiednią kompensację.

Trasy kablowe powinny być poprowadzone w pionie lub poziomie. Należy unikać też ostrych zmian kierunków (istotne są tu w pierwszej kolejności zalecenia producentów kabli co do ich dopuszczalnych promieni zaginania) i wszelkich elementów, które mogą przyczynić się do uszkodzenia kabli. Krawędzie korytek trasy kablowej nie mogą być więc ostre, a powinny być zaokrąglone.

Bardzo ważną kwestią jest również zapewnienie odpowiedniej ochrony przeciwpożarowej takiej trasy. Jest to szczególnie istotne w przypadku tych przewodów, które mają podtrzymywać funkcjonowanie systemów, jakie są niezbędne do ewakuacji (np. instalacji alarmowej lub oświetlenia awaryjnego). W tym celu stosuje się przede wszystkim materiały niepalne lub trudnopalne.

Warto także, projektując trasę kablową, zastanowić się, czy instalacja w danym obiekcie jest już docelowa, czy może będzie w niedalekiej przyszłości rozbudowana lub modyfikowana. W tym drugim przypadku można albo wykorzystać większe korytka, które pomieszczą dodatkowe wiązki kabli, albo które będzie można łatwo zdemontować i w ich miejsce umieścić inne korytka.

Korytka – różne rodzaje i dostępne materiały

Do tworzenia tras kablowych najczęściej wykorzystuje się podwieszane do ściany lub sufitu korytka kablowe (kanały kablowe), wykonane głównie ze stali lub z tworzywa sztucznego. Odpowiednio dobrane korytka, poza uporządkowanym rozprowadzeniem kabli, z jednej strony chronią przewody przed uszkodzeniem mechanicznym oraz zanieczyszczeniami, a z drugiej – mogą stanowić estetyczne wykończenie pomieszczenia. Co istotne, do istniejących tras kablowych zbudowanych przy użyciu korytek można bez większej ingerenacji w ich konstrukcję dokładać kolejne przewody.

źródło: Raven Media

Najpopularniejsze obecnie są korytka blaszane pełne lub perforowane (otwarte lub całkowicie zamknięte). Korytka kablowe pełne wykorzystuje się przede wszystkim w pomieszczeniach o stosunkowo dużym zanieczyszczeniu (zapyleniu), a także na zewnątrz, gdzie lepiej chronią przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych. Mocna konstrukcja umożliwia prowadzenie nimi cięższych przewodów. Na rynku dostępne są korytka blaszane o bardzo różnych wymiarach (zarówno jeśli chodzi o ich szerokość, jak i wysokość).

Korytka perforowane (z perforacjami po bokach i/lub w dnie) zapewniają lepszą wentylację przewodów, mają mniejszą masę, a dzięki perforacjom łatwiejsze jest również ich montaż i mocowanie do nich wiązki kabli przy użyciu opasek (nie trzeba wiercić dodatkowo otworów).

Z kolei korytka kablowe siatkowe nie chronią wprawdzie przed zanieczyszczeniami, ale za to zapewniają bardzo dobrą wentylację i szybko odprowadzają ciepło z nagrzewających się przewodów. Są znacznie lżejsze od korytek blaszanych, a przy tym łatwe w montażu. Korytka siatkowe są idealne do tworzenia tras kablowych w pomieszczeniach, w których konieczna jest częsta zmiana przebiegu trasy, np. w celu omijania elementów konstrukcyjnych budynku, a także do tworzenia niestandardowych tras kablowych. Wystarczy bowiem przyciąć w odpowiednim miejscu druty i połączyć je przy użyciu dodatkowych akcesoriów.

Innym rozwiązaniem, które stosuje się do prowadzenia okablowania, są także drabinki kablowe, które również zapewniają szybkie odprowadzanie ciepła. Konstrukcją przypominają tradycyjną drabinę: poprzeczne szczeble są przymocowane do podłużnych krawędzi. Drabinki charakteryzują się wzmocnioną konstrukcją o podwyższonej nośności, która umożliwia poprowadzenie cięższych kabli o większych przekrojach. W przypadku lżejszych przewodów można użyć po prostu mniejszej liczby poprzecznych szczebli, co jednocześnie skraca czas montażu. Drabinki kablowe dostępne są w wersji zarówno do poziomego, jak i pionowego prowadzania okablowania

MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ TAKŻE

Ludzie i komentarze

Odkrywanie świata serwonapędów i okablowania

Wywiad z Karolem Lenkiewiczem, Managerem Produktu Readychain & Readycable w firmie igus

Opaski i inne akcesoria

W przypadku tras kablowych, którymi prowadzi się duże ilości przewodów, istotne może być również ich odpowiednie pogrupowanie lub segregowanie. Zastosowanie odpowiednich akcesoriów pozwoli uporządkować okablowanie, ułatwiając późniejsze czynności serwisowe, a także zapewni ich bezpieczne funkcjonowanie. W praktyce najczęściej do grupowania kabli i przewodów w trasach kablowych używa się opasek i obejm kabłąkowych, ale dostępne są także m.in. specjalistyczne taśmy, rury osłonowe i inne separatory oraz przegrody.

źródło: Pexels

Elastyczne opaski kablowe to szeroka grupa produktów, które pozwalają grupować przewody w wiązki i segregować same wiązki. Do wyboru jest wiele rodzajów opasek. Poza uniwersalnymi rozwiązaniami znajdziemy także różne specjalistyczne opaski, w tym opaski do ekstremalnych warunków. W zależności od potrzeb opaski mocuje się do podłoża, ścian, korytek czy innych składników, które tworzą trasy kablowe. Przy czym elementy mocujące mogą być połączone z opaską w jedną całość lub stanowić osobny człon (np. płytka samoprzylepna, płytka przykręcana, płytka na kołki, na klej montażowy lub na wcisk).

Alternatywą dla opasek kablowych są obejmy zatrzaskowe, wykonane ze stali. Po wprowadzeniu do nich wiązek kabli i zatrzaśnięciu ich tak, żeby nie mogły się z obejmy wysunąć, zostają przytwierdzone do sufitu lub ściany przy zachowaniu odpowiedniego rozstawu pomiędzy kolejnymi punktami mocowania.

Kolejnym spotykanym rozwiązaniem są spiralne osłony wielokrotnego użytku wykonane np. z polietylenu samogasnącego. Zapewniają one ochronę mechaniczną przy jednoczesnej wysokiej elastyczności. Często stosuje się je do zgrupowania kabli, które biegną wewnątrz korytka. Spiralne osłony można zastąpić również różnymi rodzajami elastycznych rur lub węży osłonowych, które oczywiście wymagają dopasowania do średnicy wiązki przewodów i muszą być odporne na działanie niekorzystnych dla kabli czynników występujących w danej przestrzeni. Maksymalny stopień ochrony dla wiązek kabli zapewniają rury cienkościenne wykonane np. ze stali cynkowanej o grubości ok. 1,5 mm. W ten sposób przewody chroni się przed uszkodzeniem mechanicznym i wpływem czynników środowiskowych, zapewniając ich odseparowanie od innych wiązek. Rury mocuje się do ścian, sufitów lub innych powierzchni dzięki stalowym obejmom rurowym, mocowanym przy użyciu 
kołków rozporowych lub wkrętów. 

Osobną grupę stanowią dodatkowe akcesoria do tras kablowych, które umożliwiają mocowanie i łączenie poszczególnych składników. Mocowanie składników trasy do ściany czy stropu zapewniają wspomniane już obejmy, zaciski, wsporniki, ceowniki, łączniki, uchwyty mocujące lub profile montażowe. 

Dobierając elementy mocujące do konkretnych kabli należy pamiętać, żeby nie powodowały one uszkodzenia wiązek kabli. Zmianę kierunku trasy ułatwiają natomiast różnego rodzaju kształtki, czyli kolanka, trójniki, czwórniki, obejścia, redukcje oraz łuki.

źródło: Raven Media

Dostępne materiały

Projektując trasę kablową, należy również odpowiedno dobrać materiały, z których będą wykonane poszczególne elementy takiej instalacji. Korytka kablowe najczęściej są wykonane ze stali (np. ocynkowanej, nierdzewnej), rzadziej ze stopów aluminium czy miedzi. Dostępne są również rozwiązania z tworzyw sztucznych. W zależności od pomieszczeń i zastosowania niekiedy te składniki będą musiały być odporne na wilgoć, agresywne ciecze i gazy czy bardzo wysokie lub niskie temperatury. Stąd często sięga się tu po stal kwasoodporną i nierdzewną, stal cynkowaną ogniowo lub instalacje pokryte farbą proszkową.

W przypadku opasek podstawowym materiałem są już tworzywa, przede wszystkim poliamidy, rzadziej polipropyleny lub poliuretany. Jeśli opaski mają być ekstremalnie wytrzymałe, wykonuje się je z teflonu połączonego z etylenem. Dostępne są oczywiście również opaski wykonane ze stali nierdzewnej lub kwasoodpornej, które mogą być dodatkowo pokryte warstwą odpowiedniego tworzywa.

Jeśli trasy kablowe powinny charakteryzować się niepalnością, wykorzystuje się materiały bezhalogenowe,niewydzielające szkodliwego dymu i niebezpiecznych produktów spalania (toksycznych mikrocząstek lub gazów).