Nawet w dobie popularyzacji sieci bezprzewodowych i Przemysłu 4.0 kable nie tracą na znaczeniu. Są szeroko stosowane niemal wszędzie – od systemów automatyki i sektora budowy maszyn, przez logistykę, urządzenia mobilne i centra danych, po przemysł medyczny. Ich podstawowym zadaniem jest transport energii i informacji między poszczególnymi obiektami – i w przeciwieństwie do sieci bezprzewodowych robią to bardzo efektywnie także na długich dystansach oraz w trudnych warunkach otoczenia.

Nawet jeśli na pierwszy rzut oka sprawiają wrażenie niepozornych i podobnych do siebie, kable i przewody stosowane w przemyśle oferują bardzo różne funkcjonalności i nierzadko odgrywają zasadniczą rolę w utrzymaniu ciągłości procesów. Wśród najpopularniejszych typów warto wymienić kable zasilające, sterownicze, niskiej i wysokiej częstotliwości, światłowodowe, magistrali i sieci Ethernet. Wszystkie należą do kategorii „pasywnych komponentów elektromechanicznych”, przy czym pasywności owej nie należy brać zbyt dosłownie. Nierzadko wykonują one bowiem cały zestaw ruchów, zaopatrując w zasilanie złożone zespoły maszyn i urządzeń. Dlatego tak ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o zakupie danego przewodu dokładnie przyjrzeć się jego parametrom i przeanalizować je pod kątem wymagań danej aplikacji. Tylko takie podejście pozwoli uniknąć awarii i drogich przestojów.

Kabel na miarę potrzeb

Aby znaleźć rozwiązanie optymalnie dostosowane do danej aplikacji, należy najpierw przyjrzeć się jej bliżej i szczegółowo określić jej profil. Trzeba m.in. ustalić, czy przewody mają przenosić duże czy małe moce, a także w jakich warunkach (pod jakim obciążeniem mechanicznym, cieplnym i/lub chemicznym) będą pracować. Zmienne te determinować będą zarówno konstrukcję samych kabli, jak i wybór dodatkowych komponentów, takich jak ekrany czy izolacja.

Jeśli przewód będzie pracował w ruchu i musi wytrzymać miliony cykli zginania, jego konstrukcja powinna się składać z mocno skręconych żył miedzianych ze specjalnymi przeplotami oraz odpowiednio dostosowaną osłoną zewnętrzną wykonaną np. z poliuretanu. PUR ma tę przewagę nad innymi tworzywami, że jest bardzo elastyczny i odporny na oddziaływanie płynów hydraulicznych i olejów mineralnych, dzięki czemu świetnie sprawdzi się jako materiał na kable pracujące w maszynach czy robotach. Co więcej, można go uzupełnić o dodatki poprawiające jego właściwości, np. zwiększające odporność na ścieranie czy twardość.

W przypadku, gdy kabel będzie narażony na zakłócenia elektromagnetyczne, należy uzupełnić go o odpowiednie osłony, tzw. ekrany. Ich oferta jest bardzo szeroka i obejmuje zarówno oploty i folie, jak i bardziej zaawansowane warianty składające się z kilku różnych materiałów ekranowych, w tym na bazie miedzi, półprzewodników i stopów o wysokiej przewodności. Już ze względu na swoją długość kable są szczególnie narażone na zakłócenia elektromagnetyczne: znaczne długości okablowania sprzyjają powstawaniu sprzężeń z polami magnetycznymi i elektrycznymi, w efekcie czego przewód działa jak antena, zbierając niepożądane sygnały i transportując je w sieci. Odpowiednie ekranowanie powinno rozwiązać ten problem.

Sprawdzajmy certyfikaty

Innym aspektem, który należy uwzględnić podczas wyboru kabla, jest jego bezpieczeństwo potwierdzone odpowiednim certyfikatem. Systemów certyfikacji przewodów jest wiele: dla Polski będzie to m.in. KOT (Krajowa Ocena Techniczna), dla Niemiec – VDE (Verein Deutscher Elektrotechniker), a w Ameryce Północnej obowiązują m.in. certyfikat UL (Underwriters Laboratories) wydawany dla Stanów Zjednoczonych i CSA (Canadian Standards Association) dla Kanady. Na rynku amerykańskim podstawowym źródłem norm i standardów dla urządzeń elektrycznych jest National Electric Code (NEC) kładący szczególny nacisk na kwestie ognioodporności okablowania. Zaś kable i przewody stosowane w sektorze medycznym muszą mieć dopuszczenie amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (Food & Drug Administration – FDA).

Na metry czy konfekcjonowany?

Oprócz kabli ze szpuli na rynku dostępne są także rozwiązania zindywidualizowane, robione na zamówienie i przygotowywane stricte pod potrzeby danego klienta. Choć bowiem w zdecydowanej większości aplikacji sprawdzą się standardowe przewody dostępne z katalogu, niektóre, bardziej egzotyczne zastosowania wymagają indywidualnego podejścia. Oprócz budowy i dostępności obie grupy różnią się przede wszystkim ceną: niestandardowe przewody są znacznie droższe niż konwencjonalne, ale inwestycja ta na ogół szybko się zwraca. Pozwala bowiem obniżyć koszty pracy urządzeń i całego systemu, m.in. ze względu na niższe nakłady na montaż i dłuższą żywotność kabli.

Na cenę zakupu wpływ ma także to, czy wybierzemy kabel sprzedawany na metry czy konfekcjonowany, tj. wyposażony w gotowe do instalacji końcówki kablowe. Co do zasady złącza kablowe dobierane są osobno i kupowane u innego dostawcy niż przewód. Ale nie zawsze tak jest: duzi producenci kabli coraz częściej rozszerzają swoją działalność o usługi doradztwa w zakresie konfekcjonowania przewodów, a nawet oferują możliwość ich zakupu w pakiecie ze złączami. Ma to tę zaletę, że umożliwia zamówienie wszystkich elementów systemu z jednego źródła.

Logistyka ma znaczenie

Na koniec należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię: sposób pakowania i dostawy. Z uwagi na zapewnienie odpowiedniej ochrony przed uszkodzeniem kable dostarczane są na ogół w opakowaniach typowych jedynie dla tej branży, takich jak krążek, szpula czy bęben. Sposób pakowania zależy od typu przewodu, środka transportu, stopnia konfekcjonowania oraz aplikacji.

W przypadku kabli zamawianych z katalogu liczy się przede wszystkim czas i koszt dostawy. Aspekty te zyskują jednak na znaczeniu także w przypadku zamówień specjalnych: tu podstawą wszelkich ustaleń jest umowa ramowa, która określa m.in. cenę produktu i koszty dostarczenia oraz gwarantuje jego dostępność w określonym przedziale czasu.